Yüzmenin yıldızlarından Avustralyalı Ariarne Titmus, 25 yaşında kariyerine nokta koyduğunu açıkladı.
Münih 1972’de yüzmenin yıldızı erkeklerde yedi altın madalyayla ABD’li Mark Spitz, kadınlarda da Avustralyalı Shane Gould’du. Serbest stil yarışlarının tamamında podyum gören Sidney doğumlu yüzücü 200 ve 400 metre serbestte şampiyonluğa ulaşmış, bunlara bir de 200 metre bireysel karışık altınını eklemişti. Üç olimpiyat zaferinin hepsini dünya rekoruyla elde eden Gould, Almanya’dan toplam beş madalyayla ayrılmıştı. 1971’in sonundan 1972 sonbaharına kadar 100 metreden 1500 metreye bütün serbest stil dünya rekorlarını (üstüne bir de 200 metre bireysel karışık dünya rekorunu) ele geçiren Gould, kısa süre sonra sporu bıraktı. Medyadan ve çevresinden gelen başarı baskısını gerekçe gösteren Gould, bu kararı verdiğinde henüz 16 yaşındaydı.
Ariarne Titmus, büyük ihtimalle Avustralya’nın Shane Gould’dan beri gördüğü en iyi kadın serbest stil yüzücüsüydü. Özellikle orta ve uzun mesafede harikalar yaratan, 400 metrede iki kez dünya rekoru kıran Tazmanya doğumlu Titmus; 200 metrede hâlâ dünya rekorunun sahibi. Bireysel kariyerinde üç olimpiyat, iki de dünya şampiyonluğu bulunan ‘Terminatör’ lakaplı sporcu; geçtiğimiz hafta şaşırtıcı bir karar alarak Gould kadar olmasa da erken denebilecek bir yaşta, 25’inde emekli olduğunu duyurdu.
Kararında geçtiğimiz yıl Paris’teki olimpiyat öncesi rahmindeki iki tümörün başarıyla alındığı ameliyatın etkisi olduğunu belirtirken, daha önce bu yılı yarışmadan geçireceğini ifade etmişti. Los Angeles 2028 öncesi özellikle tarihin en iyisi olarak gösterilen ABD’li Katie Ledecky ile rekabetinin nereye evrileceği merakla bekleniyordu. Ariarne Titmus’un kısa ama dolu dolu geçen kariyerindeki en önemli anın hangisi olduğunu belirlemek çok kolay değil. Yine de yüzmenin güncel durumunu tartışmak için arkasında bıraktığı miras kerteriz alınabilir.
Rekabetin Sihri
Ariarne Titmus dünya sahnesine çıktığında, spot ışıkları Kazan’daki 2015 Dünya Şampiyonası ve Rio’da düzenlenen 2016 Olimpiyat Oyunları’nda 200 metre ve üzerindeki bütün serbest stil yarışlarında altın madalya kazanan Ledecky’nin üzerindeydi. Elit seviyedeki ilk majör yarışına Budapeşte’deki 2017 Dünya Şampiyonası’nda çıkan Titmus, bir yıl sonra Pan Pasifik Şampiyonası’nda 400 ve 800 metrede Ledecky’nin ardında gümüş madalyaya uzandı. Kariyerinin ilk büyük başarısı da herkesin hedefindeki ABD’liyi ilk kez mağlup ettiği Gwangju’daki 2019 Dünya Şampiyonası’nın 400 metre finalinde geldi. Ledecky finalde her ne kadar hasta halde yarışsa da bu mesafede son üç Dünya Şampiyonası altınının sahibiydi. Titmus buna rağmen son dönüşün ardından 0,62 saniye gerisinde olduğu efsaneyi 50 metre içinde geçerek dünya şampiyonluğuna ulaşmıştı. Ledecky kariyerinde ilk defa bir büyük şampiyonada 400 metre altınını kaybediyordu.
2020 yılı pandeminin gölgesinde geçince Olimpiyatlar bir yıl ertelenmiş ve gözler ikilinin beraber havuza gireceği bir sonraki büyük yarış olan Tokyo’daki 400 metre finaline çevrilmişti. Her iki sporcunun da formlarının zirvesinde geldiği finalde Titmus, rakibini bir kez daha geriden gelerek geçmeyi başardı. 200 metre dönüşünde Ledecky’nin bir boy gerisinde olan Avustralyalı, son 50 metreyi 29,75 saniyede yüzerek altın madalyaya ulaştı ve Shane Gould’dan beri ülkesine 400 metre serbestte bu başarıyı tattıran ilk isim oldu. Titmus duvara dokunduğunda saatin gösterdiği 3:56,69, bu mesafede tarihin en hızlı ikinci derecesiydi. Tazmanyalı sporcunun aldığı sonuç, koçu Dean Boxall’ın tribündeki coşkulu kutlamasıyla sporseverlerin hafızasında ölümsüzleşmişti.
Ledecky’nin tahtına oturan Titmus, 2022 Avustralya Şampiyonası’nda elde ettiği 3:56.40’lık derecesi ile kariyerinin ilk bireysel dünya rekorunu kırarak Olimpiyatlardaki başarısının tesadüf olmadığını gösterdi. Bu aynı zamanda 400 metre serbestte başka yıldızların da yükselişte olduğu bir döneme denk geliyordu. Çinli Li Bingjie ve Yeni Zelandalı Erika Fairweather gibi isimlerin yanı sıra çok yönlülüğüyle dikkatleri üzerine çeken Kanadalı Summer McIntosh, Titmus ve Ledecky dışında altın madalyayı zorlayabilecek yüzücülerin başında geliyorlardı. Öyle ki bu kalabalık listeden 2023 ve 2024’te ‘yüzyılın yarışı’ payesi alacak iki final birden doğdu.
2023’te Fukuoka’da düzenlenen Dünya Şampiyonası öncesinde McIntosh dünya rekorunu ele geçirmişti. Bu da bahsi geçen isimlerin yer aldığı final için beklentileri daha da yükseltiyordu. Buna rağmen yarışma günü geldiğinde Titmus 3:55.38 ile dünya rekoru kırmakla kalmamış, tarihte 3:56’nın altına inen ilk kadın yüzücü unvanıyla Ledecky’nin önünde şampiyonluğa ulaşmıştı.
Paris 2024’teki yarış da benzer senaryoya sahne oldu. La Défense Arena’nın Olimpiyatlar için özel hazırlanan sığ havuzunda yavaş derecelerle yüzülse de liderliği elden bırakmayan sporcu finalden zaferle ayrılmayı başardı. Böylece 96 yıl sonra kadınlar 400 metre serbestte olimpiyat altınını koruyan ilk isim oldu.
Titmus bu esnada Ledecky’nin ‘bileği bükülmez’ denen 800 metre serbestteki tahtını da sallamaya başlıyordu. 2021 ve 2024’teki olimpiyatlarda ABD’li yüzücünün arkasında gümüşte kalan Titmus, Paris’teki yarışı rakibinin yalnızca 1,25 saniye gerisinde bitirerek Ledecky’ye bir büyük şampiyonada en çok yaklaşabilen isim olmuştu. Yılın başında Orlando’daki düşük profilli bir yarışta Summer McIntosh’a yenilen ve bu mesafede 14 yıl sonra ilk kez geçilen Ledecky, arkasından gelen ayak seslerini artık önünde işitmeye başlamıştı. Titmus’un emekliliği, yüzme dünyasının 800 metredeki beklentilerine de ket vurmuş oldu.
Bu Bir Takım Oyunu
Titmus, 400 ve 800 metredeki başarılarının yanı sıra çok iyi de bir bayrak yarışı yüzücüsüydü. 2024’te ülkesinin olimpiyat seçmelerinde yüzdüğü 1:52,23 ile hâlâ bireysel 200 metre serbestte dünya rekorunun sahibi olmasının yanı sıra 4×200 serbest bayrak yarışında da koleksiyonunda toplam üç olimpiyat ve dünya şampiyonluğu madalyası bulunuyor.
Dünya rekoru kıran bayrak takımlarının da üç kez parçası olan Titmus’un ortaya koyduğu en göz alıcı performans da Avustralya takımının hâlâ geçilemeyen dünya rekorunu kırdığı 2023 Fukuoka’da gelmişti. Şampiyonada kadınlarda ve karışıkta bütün serbest stil bayrak altınlarını kazanan Avustralya 4×200 metrede 7:37,50 ile dünya rekoru kırarken son ayağı yüzen Titmus, 1:52,41 ile bu kategoride tarihin en hızlı ayrımını kayda geçirmişti.
Bundan Sonrası
Peki çemberi nasıl kapatmalı? Ariarne Titmus’un ışıltılı kariyerini yalnızca 25 yaşındayken noktalaması madalyonun bir başka yüzünün olduğunu da hatırlatıyor. 12 yaşındaki Çinli Yu Zidi’nin Singapur’da düzenlenen 2025 Dünya Şampiyonası’nda üç ayrı branşta dördüncü olması, yüzmede sporcuların zirve yapma yaşının gittikçe düştüğünü gösteriyor. Her ne kadar Yu Zidi’nin durumu özellikle Avrupa ve Kuzey Amerika basınında Çin’in doping karnesi bağlamında tartışılsa da daha önemli olan mesele, genç yaşta yoğun tempoyla çalışan ve ağır bir baskı altında yarışan yüzücülerin spordan erken uzaklaşmaları. Bunun örneklerinden bir diğeri de kariyerinin birinci ve ikinci Dünya Şampiyonası altını arasında dokuz yıl olan kurbağalama spesiyalisti Rūta Meilutytė. Litvanyalı sporcunun, Londra 2012’de 100 metre altını kazanırken beraber çalıştığı Jon Rudd’un antrenman teknikleri nedeniyle yeme bozukluğu yaşadığını ancak geçen yıl açıklamış olması da bu sorunun semptomlarından yalnızca biri.
Yüzmenin sıkışık takvimi de cabası elbette. Son altı yılın beşinde en az bir küresel büyük şampiyona yüzüldü. Majör bir organizasyonun olmadığı tek yıl, pandeminin spor takvimini sekteye uğrattığı 2020’ydi.
Ariarne Titmus, orta ve uzun mesafelerde birbirini sürekli yukarı çeken uluslararası bir yüzücü sınıfının; ülkesinde ise sırtüstü yıldızı Kaylee McKeown ve sprintlerde uzmanlaşan Mollie O’Callaghan gibi isimlerle çok başarılı olan bir kuşağın parçasıydı. Vedası her ne kadar şimdiye kadar aldığı sonuçların yükselen rekabetle birlikte yüzmeyi nasıl şekillendireceğine dair hevesleri kursakta bıraksa da sporun mevcut durumuna ilişkin üzerine daha çok tartışılması gereken şeyleri de gün yüzüne çıkarabilir.
Ne de olsa Shane Gould’un 1972’de 16 yaşındayken sporu bırakmasından beri bazı şeyler henüz değişebilmiş değil.
Bir yanıt yazın