Satranç takviminin en önemli etkinliklerinden FIDE Grand Swiss, 15 Eylül’de sona erdi. Turnuvanın açık klasmanı son ana kadar dramaya sahne olurken, kadınlar klasmanında ise iki oyuncu tüm turnuvayı domine etti. Dört isim, 2026 Adaylar Turnuvaları için adını yazdırmayı başardı.
Gukesh Dommaraju geleceği görebiliyor. Tıpkı kendinden önceki dünya şampiyonları gibi. Bu yüzden Ediz Gürel kalesini b1’e sürdüğünde, oyunu kaybettiğini çoktan anlamıştı. 16 yaşındaki rakibinin hamlesini görünce bir süre düşündü, başını kollarının arasına aldı. En sonunda doğruldu, teslim bayrağını çekerek el sıkıştı. FIDE Grand Swiss’te işler, 19 yaşındaki Hint büyükusta için yolunda gitmiyordu. Bu, üst üste kaybettiği üçüncü oyun olmuştu. Rakipleri ise kokuyu almış, ellerini ovuşturmaya başlamıştı bile.
FIDE Grand Swiss, bu ismiyle 2019’dan beri iki yılda bir düzenleniyor. Bu yıl Semerkant, Özbekistan’da yapılan turnuvanın vadettiği ödül, bir madalya ve paradan çok daha fazlası: Adaylar Turnuvası’na iki bilet! Katılım sağlayabilmek için kazanılması gereken diğer turnuvaların zorluğu düşünülünce, buradan elde edilecek biletler belki de turnuvaya çıkan en kolay yol. Adaylar Turnuvası’nda alınacak bir zafer ise 2026’da Gukesh ile bir Dünya Satranç Şampiyonası maçı anlamına geliyor. Son üç maçını kaybetmiş, oldukça formsuz gözüken bir Gukesh ile…
Aslında turnuvanın sonu, Gukesh için daha iyi geçecekti. Son iki turda aldığı galibiyetlerle turnuvayı 6/11 puanla, 116 oyuncu arasında 41’inci sırada tamamladı. Ama turnuvanın hikâyesi, dünya şampiyonu için çoktan yazılmıştı. Beşinci turda 16 yaşındaki Abhimanyu Mishra’ya mağlup olmuş, böylece Amerikalı oyuncunun bir dünya şampiyonunu yenen en genç isim olmasına engel olamamıştı. İki gün sonra, Mishra’dan yalnızca iki ay büyük olan Ediz Gürel’e yenilerek mağlubiyet serisini üç oyuna çıkardı.
Bu sonuçlarla birlikte Gukesh, ay sonuna kadar bir değişiklik olmazsa, Ekim 2025 listesinde reytingini 2750’ye kadar düşürmüş halde, kendisini dünya ilk onunun dışında bulacak. Ancak Grand Swiss yalnızca olumsuz hikâyeler yazmıyor. Gukesh kaybedecekse, birilerinin de kazanması gerekiyor.
Kazananlardan biri Ediz Gürel’di. Henüz 16 yaşındaki Ediz, dünya 10 numarası Vincent Keymer, iki kez Adaylar Turnuvası galibi Ian Nepomniachtchi, Kadın Adaylar Turnuvası galibi Aleksandra Goryachkina ve tabii ki dünya şampiyonu Gukesh Dommaraju ile karşılaştı. Dünya sıralamasında ilk yüzde olan öteki üç oyuncuya değinmiyoruz bile. Yaşıtları matematik dersinden İngilizce’ye geçerken, Ediz bu güçlü rakiplerle mücadele etti ve Gukesh’i mağlup etmeyi başardı. Turnuvayı 5,5/11 puanla 54’üncü sırada bitirdi.
Ediz, turnuvada yer alan tek Türk oyuncu değildi. Hatta en genç Türk oyuncu da değildi. O ünvan, Yağız Kaan Erdoğmuş’a aitti.
Yağız Kaan, henüz 14 yaşında ve turnuvanın en genç oyuncusu. İlk turda Aleksandra Goryachkina’yı mağlup ettikten sonra Gukesh ve Keymer ile oynadı, ikisinden de beraberlikle ayrıldı. Dördüncü turda Hint oyuncu Aditya Mittal karşısında hayatının karşılaşmasını çıkardı. Rakibi tahtaya ikinci bir vezir getirmişken, Yağız Kaan yegâne vezirini feda etti. Yalnızca altı hamle sonra piyonlarıyla rakibini mat etmişti. Bu muazzam galibiyetle üçüncü sıraya yerleşti, Adaylar Turnuvası’na uzanacak kadar yaklaşmıştı. Beşinci turda dünya 11’incisi Nodirbek Abdusattorov ile 8 buçuk saat süren oyunun sonunda berabere kaldı. Turnuvanın ikinci yarısında temposu biraz düşse de, Levon Aronian’a karşı etkileyici bir galibiyet alarak 6/11 puanla 27’nci sırayı aldı. 14 yaşındaki bir genç için hiç de fena bir turnuva oynamadı.
Turnuvanın en büyük draması ise zirvede yaşandı. Dünya ilk 20’sinden 12 ismi barındıran turnuvada, dünya 51 numarası Matthias Blübaum oyunlara fırtına gibi girdi. Yedinci turun sonunda 5,5 puanla liderdi. Format gereği güçlü oyuncular birbiriyle eşleştirildiği için her turda rakipleri daha da zorlaşıyordu. Sonraki üç turda üç beraberlik aldı ve onuncu turda 7 puanla hâlâ zirvedeydi. Ancak bir sorun vardı; bu üç turda rakipleri ona yetişmişti. Vincent Keymer, Anish Giri, Hans Niemann ve Alireza Firouzja aynı puandaydı. Bu isimlerden yalnızca Firouzja ve Giri daha önce Adaylar Turnuvası’nda oynamıştı. Diğer üçü için kariyerlerinin belki de en önemli anı gelmişti. Arkalarında 6,5 puanda dokuz oyuncu fırsat kolluyordu. Son tura girerken tablo şu şekildeydi:
Eşleşmeler performansa göre yapıldığı için, zirvedeki isimler birbirleriyle karşılaşacaktı: Blübaum-Firouzja, Giri-Niemann ve Erigaisi-Keymer. Bu da Giri-Niemann mücadelesi berabere bitse dahi, tur sonunda 7,5 puana ulaşacak ve tie-break puanı yüksek iki isim olacağı anlamına geliyordu. Böylece alttan gelen oyuncuların ilk ikiye girmesi çok zor olacaktı.
Son turda oyunlar başladı. Blübaum-Firouzja karşılaşması bir satranç oyunundan çok muharebeyi andırdı. İki taraf da avantaj elde etmek adına çok agresifti. Blübaum bir noktada atını feda etti. Firouzja atı almayınca, üç hamle boyunca onu alınabilecek konumda tuttu. Zorlu geçen oyun berabere bitti. Firouzja’nın ilk iki umudu sönerken Blübaum, Erigaisi-Keymer maçının sonucunu beklemeye başladı. Çünkü ikinci masadaki oyun çoktan sonuçlanmıştı.
Niemann, rakipler açıklanmadan önce oyunu kazanması gereken biriyle eşleşmeyi umduğunu söylemişti. Zira satrançta bu seviyede, özellikle beyaz taşlarla, beraberliğe oynayan birini yenmek neredeyse imkânsızdır. İsteği gerçekleşti. Rakibi Giri, basit bir beraberlik yerine galibiyete oynayabileceği karmaşık bir pozisyon yarattı. Niemann, rakibi bir piyon çaldıktan sonra onu cezalandıramayınca, Giri piyon fazlasıyla zafere yürüdü ve 8 puanla liderliği aldı. Tie-break kuralları gereği Keymer kazansa bile onu geçemeyecekti. Böylece Hollandalı oyuncu turnuvanın galibi oldu.
Keymer artık şampiyonluk için oynamıyordu ama kazanırsa Blübaum’un üstüne çıkıp ikinci Adaylar biletini alabilecekti. Şanslıydı; çünkü Erigaisi pozisyonel üstünlük için bir kalesini feda etmiş, karşılığında yalnızca bir at almıştı. Ancak konum, Keymer’in kazanması için zordu. Oyun berabere bitti, bu da vatandaşı Blübaum’u Adaylar Turnuvası’na gönderdi.
Kadınlar klasmanı ise açık klasmanla taban tabana zıttı. Açık klasmanda âdeta kaos hakimken kadınlarda tek kelimeyle “dominasyon” söz konusuydu. 2023 şampiyonu Vaishali Rameshbabu, turnuvaya üçte üçle başladı. Dördüncü turda Dinara Wagner ile berabere kalınca Kateryna Lagno kendisini zirvede yakaladı. Beşinci turda ikili karşı karşıya geldi.
Oyuna satrancın en yaygın açılışı olan Ruy Lopez ile başladılar ama kısa sürede sert sulara girdiler. Vaishali beyaz taşlarla kazanmak istiyordu ve şah güvenliğini tehlikeye atma pahasına oyunu açtı. Ancak karşısında iki kez Avrupa şampiyonu olan Lagno vardı, hiçbir açık vermedi. Oyun berabere sonuçlandı.
Bu sayede beşinci turda tie-break puanıyla zirveye yerleşen Azeri oyuncu Ulviyya Fataliyeva, turnuva boyunca Vaishali ve Lagno haricinde ilk iki sırada görülen son isim oldu. Kalan altı turda Vaishali-Lagno ikilisi Adaylar koltuklarını bırakmadı. Son tura girerken ikisi de 7,5 puandaydı ve 7 puanlı rakiplerinden daha yüksek tie-break puanına sahipti. Son turda rakiplerinden yarımşar puan alarak turnuvayı bitirdiler. Tie-break sonrası Vaishali birinci, Lagno ikinci oldu.
Böylece 2026 Kadın Adaylar Turnuvası’na katılacak sekiz ismin yedisi belli oldu: Zhu Jiner, Aleksandra Goryachkina, Koneru Humpy, Divya Deshmukh ve Tan Zhongyi’ye Vaishali ile Lagno da eklendi. Bu yedi oyuncu, henüz belli olmayan bir sekizinci ile birlikte Dünya Şampiyonu Ju Wenjun’u tahtından indirmek için Nisan 2026’da mücadele edecek. Açık klasmanda ise yalnızca üç aday kesinleşti: Blübaum, Giri ve Fabiano Caruana. Diğer beş isim hâlâ bekleniyor.
Bir yanıt yazın